Meer ruimte voor Turks als thuistaal op scholen: positief voor Nederlands én motivatie

Advies van de Onderwijsraad: thuistalen benutten als kracht

De Onderwijsraad adviseert scholen en onderwijsinstellingen om actief gebruik te maken van thuistalen – zoals Turks – bij het leren van het Nederlands. Recent onderzoek toont aan dat juist die thuistalen een krachtig hulpmiddel zijn voor het leren van én in het Nederlands, in tegenstelling tot het idee dat ze ontmoedigen. 

Louise Elffers, voorzitter van de Onderwijsraad, benadrukt: “Uit onderzoek weten we al langer dat meer ruimte voor andere thuistalen in het onderwijs [...] leerlingen juist helpt bij het leren van de Nederlandse taal, en bij andere vakken.” Scholen en de overheid worden opgeroepen om talige diversiteit een structurele plek te geven in taalbeleid en curriculum. 

Praktijkvoorbeelden: inclusief samenwerken in thuistaal

Op echte scholen zoals IKC Sint Jozef in Heerenveen wordt Turks – onder andere – ingezet in groepjes. Leerlingen spreken in hun thuistaal met klasgenoten die dezelfde taal delen en bespreken de lesstof daarna klassikaal in het Nederlands. Zo fungeert de thuistaal als brug naar het Nederlands. 

Op basisschool El Habib in Maastricht stimuleren leraren ouders juist om de thuistaal in te zetten als hulpmiddel thuis, terwijl op school zoveel mogelijk Nederlands wordt gesproken. 

Wetenschappelijke onderbouwing: moedertaal gebruik helpt leren én welzijn

Gericht onderzoek, zoals dat van KU Leuven, laat zien dat Turkstalige leerlingen in groepswerk hun thuistaal gebruiken om praktische of inhoudelijke afspraken te maken, maar tegelijkertijd veelal switchen naar het Nederlands. Zo optimaliseren ze hun communicatie zonder het Nederlands te verdringen. 

Ook psychologisch onderzoek wijst op de positieve effecten: ruimte voor de moedertaal verhoogt het welbevinden en de motivatie van kinderen op school – en daarmee ook hun leerresultaten. Turkstalige kinderen gaven aan trots te zijn op hun moedertaal, terwijl zij beseffen dat goed Nederlands belangrijk is voor succes. 

Concrete stappen: ondersteuning, materialen en beleid

De Onderwijsraad pleit ervoor dat scholen keuzes maken over hoe zij thuistalen inzetten en deze vastleggen in hun taalbeleidsplan. Leraren hoeven die talen niet zelf te beheersen, mits zij toegang hebben tot geschikte materialen, (technologische) hulpmiddelen en nascholing. 

Daarnaast wordt geadviseerd om het benutten van talige diversiteit op te nemen in bekwaamheidseisen en te investeren in een centraal expertiseplatform. 

Turks als examenvak: meertaligheid verzilveren

Naast gebruik in de les is er ook ruimte voor Turks als eindexamenvak. Stichting Taal naar Keuze helpt scholen met het aanbieden van examen in thuistalen zoals Turks in het vrije deel van het profiel. Dit gebeurt via hybride onderwijs: deels op school, deels online. 

Dit initiatief – zoals bij meerdere Amsterdamse scholen – maakt het mogelijk thuistaal officieel te verzilveren en biedt leerlingen extra erkenning én motivatie. 

Kort samengevat:

Met deze aanpak erkennen Nederlandse scholen en beleidsmakers de kracht van meertaligheid. Turks wordt zo niet geacht een belemmering te zijn, maar juist een stevige basis om verder te bouwen.

©TURKİNFO.NL